In mijn vorige blogpost schreef ik over de onrust en verveling die ik tegenkwam op retraite bij Jeff Foster onlangs. Maar hoe saai en ongemakkelijk het ook was, het heeft me ontzettend veel deugd gedaan. Hm, hoe zit dat dan?
Voor onze geest is het moeilijk te begrijpen dat niets doen of ons vervelen positief kan zijn. De geest vindt het maar niks: tijdverlies, zelfkwelling en dus ten allen tijde te vermijden! Ik heb wel betere dingen te doen dan op retraite te gaan. Maar er is een andere wijsheid in ons die weet dat stilvallen en niets doen wel waardevol is. Die beseft dat tijd nemen om gewoon te kunnen Zijn heel heilzaam is.
(c) Paul Green, Unsplash
Het is best verwarrend: als je horendol wordt van het stilzitten, waarom ga je dan op retraite? Als het doodsaai is, waarom geef je er dan zoveel geld aan? Dat zijn heel terechte vragen, al vind ik het niet zo gemakkelijk om het in woorden uit te drukken. Meditatie, net zoals veel andere spirituele praktijken, laat zich niet zomaar rationeel begrijpen.
Ik doe toch een poging om de ervaringen en inzichten van de retraite op een rijtje te zetten:
* Vreugde die spontaan opborrelt:
In de stilte, in het nietsdoen (tot vervelens toe!), kom ik in contact met mijn innerlijke vreugde, verwondering en dankbaarheid. Ontzettend kostbaar. Ik herinner me een moment waarop ik de trap afliep en ik even door het raam naar de bomen keek. Ik voelde me immens dankbaar voor de schoonheid van de natuur. In het dagelijks leven gebeurt het niet zo vaak dat ik overloop van dankbaarheid en verwondering voor het groen van de bomen. Op retraite ervaar ik door de stilte meer ruimte en ontvankelijkheid voor de kleine dingen, waar ik anders aan voorbij ga.
* De wijsheid van mijn lichaam:
Tijdens deze retraite heb ik mezelf toegestaan om te rusten. Mijn lichaam was al een tijdje aan het strijden tegen een aanhoudende keelontsteking en ik had weinig energie. Mijn lijf voelde zich heel moe. In het dagelijks leven zou ik wellicht gewoon zijn doorgegaan op normaal tempo. Op retraite kon ik vertragen en het tempo van mijn lichaam volgen. Na het eten ben ik vaak gaan liggen in de warme meditatiehal met uitzicht op de prachtige tuin. Heerlijk om mijn lichaam te geven wat het nodig heeft, ondanks stemmetjes die zeggen: Leni, ga naar buiten, de omgeving verkennen, je moet meer bewegen, …
* Me overgeven aan tijdloosheid:
Het dagprogramma was heel eenvoudig: meditaties, maaltijden, lezingen van Jeff. Er waren veel vrije momenten waarop er geen programma was. Je was volledig aan jezelf overgeleverd. O jee! Een goede oefening om mijn neiging om te plannen te observeren, en te leren mijn eigen flow te volgen. Om de tijd los te laten en me over te geven aan timelessness. Op een avond heb ik heel lang naar de zonsondergang zitten kijken. Geen idee hoe lang precies, want het was alsof de tijd stil stond. Er was alleen dat moment. Heel fijn om de tijd te nemen om de dingen rustig te doen. Om niet de hele tijd van hot naar her te vliegen. Om te genieten van de zonsondergang, of een kopje thee, zonder enige tijdsdruk. Zonder te multi-tasken. Heerlijk. Ik neem me voor om dit thuis nog vaker te doen.
* Een losser zelfbeeld:
Op retraite gaan kan lijken op navelstaarderij. Je bent een hele week met jezelf bezig: je gedachten, je emoties, je innerlijke wereld, je eigen ‘ik’. Toch ervaar ik het helemaal niet als egocentrisch. Integendeel: het wonderlijke is dat ik door tijd te nemen om naar binnen te gaan, minder geïdentificeerd ben met mijn gedachten, mijn verhaal, mijn life story. Er is meer lichtheid, meer ruimte. Een echte verademing! Daardoor word ik ook ontvankelijker voor andere mensen en hun verhaal, hun ervaringen, hun struggles. In plaats van dat het me dieper doet kruipen in mijn eigen cocon, breekt er iets open en kan ik me meer verbinden met anderen. Een mooi neveneffect van het leren Zijn met mijn ervaring in elk moment.
Dit zijn slechts enkele van de vele cadeautjes die de retraite me gebracht heeft. Het horendol worden van de onrust en verveling waren dus absoluut de moeite waard. Op het einde van de retraite wou ik niet eens meer naar huis. Ik was met plezier nog een week langer gebleven. Voor de geest is dat niet te snappen. De rationele mind kan moeilijk tegen paradoxen. Maar iets in ons weet dat de stilte ons deugd doet. Dat het heilzaam is. Ook al is het ogenschijnlijk tijdverlies. Ook al worden we er soms wild van. Er valt veel te ontdekken in de stilte. In het nietsdoen. Zelfs in de verveling en de onrust. Als we het even kunnen toelaten en er niet van weglopen.
Ik wens je veel lichtheid en verwondering toe in de stilte, lieve lezer! En een vleugje verlichting 🙂
Liefs,
Leni
Hetzelfde kunnen we ook doen met de ‘oude rommel’ in onze geest. Welke ideeën of overtuigingen hebben genoeg stof vergaard en zijn klaar om te vertrekken? Staan er nog dozen op de zolderkamer van je geest die al lang weg mogen? Welke visies en verlangens wil je loslaten, of wie weet net nog meer in de praktijk brengen? Want als je tijd neemt om te onderscheiden wat je wil loslaten, kan je mogelijks ook helder zien wat echt belangrijk voor je is. 
Het is zo gemakkelijk om mindfulness te associëren met een bepaalde toestand: als ik mindful ben, dan zal ik rustig, kalm, tevreden, liefdevol of gelukkig zijn. Maar zo werkt het niet. Mindful zijn betekent gewaar zijn van wat er hier en nu in me leeft, wat het ook is, en daar mijn volledige aandacht aan geven. Erbij blijven zo lang het duurt. En als het soms te overweldigend is, dan even een pauze nemen en iets anders gaan doen. Maar de intentie blijft om intiem te worden met mijn ervaring in dit moment. Precies zoals ik nu ben, met al mijn kleine kantjes. Dus ook de onzekerheid, jaloezie, angst, boosheid, zelfs het venijn. Het beeld loslaten van hoe ik zou moeten of willen zijn, en mezelf toestaan te zijn wie ik nu ben. (Venijnig, ik? Soms wel, ja!) Het is enorm bevrijdend om mijn eindeloze self-improvement-project stop te zetten. Of liever: om de neiging om mezelf te willen veranderen te zien opkomen, en de pijn van de zelfafwijzing die eronder zit liefdevol te erkennen.
