It’s just my mind
Soms kom je op facebook inspirerende, thought-provoking, eye-opening citaten tegen. Eén daarvan was onlangs: “Wat je denkt dat anderen over jou denken, zo denk je over jezelf.” Auch! Die kwam binnen. Ik weet niet of het werkelijk iets nieuws was voor mij, maar het was alleszins raak. Touché!
Wat denk jij zoal dat anderen over jou denken? Zelf vermoed ik nogal vaak dat anderen me niet leuk vinden. Die indruk krijg ik heel gemakkelijk. Deze gedachte kan verschillende vormen aannemen: dat ik een last ben, dat mensen me liever kwijt zijn dan rijk, dat ik er niet toe doe, dat anderen niet geïnteresseerd zijn in wat ik te zeggen heb, enzovoort. Blijkbaar heb ik ergens gaandeweg dat idee opgedaan. Als een virus. En het heeft zich serieus genesteld. Het zit geïncubeerd in mijn systeem, zo lijkt het.
En wat meer is: zulke gedachten blijven niet louter in mijn hoofd bestaan, maar beïnvloeden ook hoe ik me gedraag. Een gedachte als ‘Ik ben een last’ blijft niet zonder gevolgen. Ze schemert door in mijn handelen. Bijvoorbeeld: onzeker, afwachtend, kortaf, schuchter, timide, verlegen, ontwijkend, defensief, … Een hele resem aan gedragingen komt voort uit dat ene idee van niet leuk gevonden te worden. De macht van gedachten is niet te onderschatten.
Meestal ben ik me hier maar matig van bewust. Het komt vooral aan de oppervlakte tijdens retraites, of soms op een helder moment. Ik besteed er dan liefst niet te veel aandacht aan, want het is nogal pijnlijk. Maar de voorbije weken kwam het meermaals naar boven, in verschillende situaties, als een steeds terugkerend refrein. Zowel op het werk als daarbuiten werd ik geconfronteerd met mijn gedachtespinsels. Collega’s, vrienden, zelfs kassiers in de winkel fungeerden als spiegels waarin steeds hetzelfde weerkaatst werd: mezelf als ontoereikend. Niet goed genoeg. Niet mooi, slim, snel, interessant, spontaan, welbespraakt genoeg. Ik kon er gewoonweg niet omheen deze week: het was alomtegenwoordig. How to cope? Ik deed wat ik meestal doe als ik ergens tegenaan bots: boeken lezen en mediteren. Er zijn destructievere manieren om met lijden om te gaan, denk ik zo 😉
The trance of unworthiness
Nog een keer: “Wat je denkt dat anderen over jou denken, zo denk je over jezelf.” Wanneer ik dus vermoed dat iemand me niet leuk vindt, wil dat eigenlijk zeggen dat ik zo naar mezelf kijk. De gedachte ‘Hij vindt me niet leuk” betekent dan in feite “Ik ben niet leuk.” Elke keer dat ik ervan uitga dat mensen niet geïnteresseerd zijn in mijn mening, is dat een uiting van mijn eigen overtuiging “Ik doe er niet toe.”
De fantastische Tara Brach, boeddhistische lerares en auteur bij wie ik deze week troost vond, noemt dit The Trance of Unworthiness. De trance van onwaardigheid. Oftewel: de illusie niet de moeite waard te zijn. Ze stelt dat quasi iedereen in deze trance leeft. Dat we allemaal diep vanbinnen deze overtuiging met ons meedragen. Dit uit zich niet altijd in onzekerheid, maar kan ook aan de basis liggen van dominant of zelfs agressief gedrag. Iemand die steeds luid zijn mening verkondigt in gezelschap, lijdt misschien wel aan hetzelfde virus als degene die niets durft zeggen.
Allemaal goed en wel, Leni, maar wat doe je eraan? Hoe versla je het virus? Hoe ontwaak je uit de trance? Mijn ervaring is dat hoe sterker je bepaalde gedachten gelooft, hoe dieper geworteld bepaalde overtuigingen zijn, des te moeilijker is het om ervan los te komen. Om vrij te worden van de macht die ze over je hebben. De eerste stap is sowieso om ze te leren zien. Ze te herkennen wanneer ze zich voordoen. Dat is al niet simpel. Hoe je dan van het herkennen naar het effectief loslaten gaat, is de grote vraag.
Tara Brach moedigt ons in zachte maar heldere bewoordingen aan om de pijnlijke emoties die ten grondslag liggen van de trance helemaal te doorvoelen. Om niet weg te vluchten voor de rauwheid ervan, maar ze te erkennen en ruimte te geven. Om je beleving van tekort te schieten, niet goed genoeg te zijn, je niet geliefd te voelen, volledig te ervaren. Dat brengt op zich al een stukje heling teweeg. Het haalt de angel eruit. De weg naar heelheid gaat door het zompige moeras van onze eigen gebrokenheid. Heelheid omvat zowel onze grootsheid en kracht als de kleine kantjes waar we zo graag vanaf willen. Door bewust te worden van de trance, kunnen we onze eigen heelheid aanraken. Thuiskomen. Zijn. I am enough. Ook al voelt het niet altijd zo…
Veel zachtmoedigheid gewenst, lieve lezer! Een mengeling van zachtheid en moed voor als je vastgeraakt in de trance.
PS: In de boeken en op de website van Tara Brach vind je allerlei getuigenissen, oefeningen en meditaties terug. Van harte aanbevolen!
2 Comments
[…] Waar ik vooral tegenaan liep, was het allesoverheersende gevoel van niet goed genoeg te zijn (deficient, flawed, inadequate). Allerlei gedachten gingen hiermee gepaard, zoals Ik doe er niet toe, Mensen vinden me niet leuk, Ik mag er niet zijn, Ik ben niet gewenst, en zo kan ik nog een tijdje doorgaan. Ontzettend pijnlijk om gevangen te zitten in deze overtuigingen. Ze riepen veel onzekerheid en angst in me op. Terechtkomen in een nieuwe omgeving met allemaal nieuwe mensen, bracht deze diepgewortelde overtuigingen weer aan het licht. Ik zat volledig vast in de Trance of Unworthiness, zoals Tara Brach het noemt. Zie ook deze blogpost. […]
Byron Katie/ The Work