Continu op elkaars lip ~ Van ergernis en frustratie naar liefde en begrip

Als je aan het huis gekluisterd bent
en je plots 24 uur op 24 met elkaar zit opgescheept.
Als spanningen, irritaties, pijnpunten en schaduwstukken zich tonen.
Dan pas wordt je beoefening echt op de proef gesteld.

Hoe kan je liefdevol reageren als je emmer vol is?
Hoe compassievol naar jezelf zijn als je weer eens bent uitgevlogen?

Miss Grumpy
Ik beschouw mezelf doorgaans als een zachtaardig persoon. Maar deze dagen kom ik veel boosheid, irritatie en prikkelbaarheid tegen. Continu op elkaars lip zitten is toch een beetje veel van het goede, merk ik, hoe graag ik mijn huisgenoot ook zie. Ik ben eerder van het kluizenaarstype. Normaal gezien heb ik in mijn dagelijks leven de luxe om vaak alleen te zijn. Ik werk van thuis uit en het alleen zijn overdag gaat me bijzonder goed af. Ik hou enorm van de rust en de stilte.

De voorbije weken van de lockdown waren dan ook – om het zacht uit te drukken – even wennen. De hele tijd samen thuis zijn, onder 1 dak, was voor mij wel een uitdaging. Zodra ik een aantal opeenvolgende dagen niet alleen ben geweest, begin ik ambetant te worden. Als de balans zoek is tussen samen en alleen, word ik lichtgeraakt. Overprikkeld. Miss Grumpy. Zoals deze grafiek heel duidelijk laat zien:

The way out, is in
Misschien voel jij je deze dagen ook prikkelbaar, opvliegend, geïrriteerd. Aan de buitenkant is er misschien weinig van te merken, maar je voelt je net iets minder zorgzaam en luisterbereid dan anders. Of misschien schrik je ervan hoeveel spanning en ergernis er soms in je zit. Je verlangt zo naar rust dat je je huisgenoten soms vervloekt.

Hoe hiermee om te gaan? Het ziet er niet naar uit dat de lockdown snel gedaan zal zijn. Hoe kunnen we de komende weken (of maanden) overleven zonder te veel brokken te maken? Wat mij al enorm geholpen heeft, zijn de volgende drie oefeningen: mild zijn voor mezelf, diep kijken en bewust reageren. De bouwstenen voor meer harmonie en verbinding.

• Mild zijn voor mezelf: “Het is oké.”
  Vaak geven we onszelf op de kop als we geïrriteerd zijn. Alsof het een bewijs is dat we tekortschieten, een slecht mens zijn, niet mindful genoeg, of erger nog: spiritueel onvolwassen. Herken je dat? Nochtans is ergernis ervaren heel menselijk, zeker als we onder stress staan en (te) dicht op elkaar zitten. No need to make it wrong. Het is niet onmindful.Ik herhaal: ergernis is niet onmindful. Als we ons ertegen verzetten of onszelf ervoor veroordelen, creëren we alleen maar extra spanning. En dat kunnen we nu wel missen. Wanneer ik dus ergernis voel naar mijn partner, of frustratie of ongeduld, dan helpt het in de eerste plaats om mezelf eraan te herinneren dat dat heel normaal is. Menselijk. Het is echt oké om dat te ervaren.
• Diep kijken: “Wat is er echt aan de hand?’
  Kan ik vervolgens nieuwsgierigheid opbrengen voor het gevoel van ergernis? Alsof het een boodschapper is voor iets dat mijn aandacht vraagt? Als ik ruimte maak voor de ergernis, kan ik te weten komen wat eronder zit. Welke gedachten en gevoelens ervaar ik precies? Als ik er dieper naar kijk, leer ik helder zien wat nu eigenlijk van mij is en wat van de ander.

  Toen ik vorige week bijvoorbeeld even stilstond bij mijn gevoelens van irritatie en spanning, kon ik duidelijk zien dat de oorzaak helemaal niet bij mijn huisgenoot lag. Hij was niet de reden waarom ik me gespannen op opgejaagd voelde. Ik besefte dat ik gewoon behoefte had aan ruimte. Dat het voortdurend samen zijn me soms te veel werd. Dat ik verlangde naar rust, stilte en tijd voor mezelf.Als ik in contact ben met mijn onderliggende behoeften, dan ontspant mijn systeem zich al vanzelf. Dan weet ik dat mijn huisgenoot helemaal niet het probleem is van mijn miserie, maar dat ik zelf voor mijn behoeften te zorgen heb. En dat neemt de irritatie voor een groot stuk weg. Het ontmantelt de gevoelens van nijd en onderhuidse spanning.

• Bewust (mindful) reageren: “Hoe wil ik hier nu mee omgaan?”
  Meestal reageren we automatisch en onbewust. Dat is de aard van het beestje. We voelen ergernis en we werken het uit op de ander, of we veroordelen onszelf ervoor en kroppen het op. Ik ben er zelf niet trots op, maar mijn automatische piloot doet me soms reageren als een venijnig persoontje. “Blijf uit mijn buurt”, “Laat me gerust”, “Grrrrrrrrrrrr!” zou ze willen roepen. Maar dat durft ze niet, dus dan komt die energie er indirect uit. Bijvoorbeeld door kortaf te zijn, gesloten, ongeïnteresseerd. Als ik dit patroon onbewust laat spelen, dan bouwt de onderhuidse spanning verder op tot er een uitbarsting komt. Niet erg bevorderlijk voor de harmonie in huis.Ik ben dan ook heel dankbaar voor de beoefening die me leert naar binnen te kijken en niet zomaar automatisch te reageren met oordelen en verwijten. In plaats van te zeggen: “Jij praat te veel, je houdt geen rekening met mij, laat me gerust!”, kan ik inzien dat ik soms gewoon nood heb aan ruimte en stilte. In plaats van me terug te trekken en kortaf te zijn, kan ik in verbinding blijven en mijn gevoelens eerlijk uiten. In plaats van mijn gedachten en emoties op hem te projecteren, kan ik mijn aandeel leren zien. In plaats van hem de schuld te geven van het gebrek aan rust dat ik ervaar, neem ik zelf de verantwoordelijkheid voor mijn behoeften. Dat zorgt voor meer openheid en wederzijds begrip tussen ons.

  Toen ik vorige week bijvoorbeeld zo enorm hunkerde naar ruimte en stilte, kwamen we op het idee om een stiltedag in te lassen. Tussen het ontbijt en het avondeten werd er niet tegen elkaar gepraat. Ongeveer negen uur lang deden we elk ons eigen ding. Samen thuis, maar zonder interactie. Heerlijk vond ik dat! En wat een opluchting dat ik mijn irritaties eerlijk kan uitspreken en dat ze in liefde ontvangen worden. Zonder onnodige conflicten, zonder beschuldigingen en verwijten, zonder brokken te hoeven maken. Maar met zorg en respect voor elkaars noden en behoeften.

Pad van vrijheid
Mijn beoefening deze dagen is om alle moeilijkheden, spanningen en irritaties te zien als een deur naar meer zelfinzicht. In plaats van mezelf te veroordelen voor mijn boosheid en lichtgeraaktheid, in plaats van het te zien als een falen, als blijk van mijn spiritueel onvolwassen zijn, wil ik er nieuwsgierig naar kijken. Ik voel de automatische reacties wel opkomen: de nijdige energie, de irritatie, de oordelen. Maar in plaats van de ergernis helemaal de bovenhand te laten nemen en te verzanden in verwijten en projecties, is het mijn intentie om dieper te kijken. Wat is er precies aan de hand? Wat gebeurt er in mij? Wat zit er eigenlijk onder mijn gevoel van irritatie? Wellicht is er iets dat om aandacht vraagt. Kan ik zelf verantwoordelijkheid opnemen voor mijn gevoelens in plaats van de ander ervan de schuld te geven? Dat lukt niet altijd, hoor. Mijn automatische patronen kunnen heel sterk zijn en vaak schiet ik erin. Totdat ik het merk, en dan mild voor mezelf kan zijn dat ik weer even Miss Grumpy geworden ben.

“Everything in your life that is challenging
May it be part of your path.”
Tara Brach

Ik wens ons allemaal toe dat we onze obstakels mogen leren zien als deel van de beoefening. Als een poort naar meer wijsheid en inzicht. Een kans om onze meditatiepraktijk te verdiepen. Pijnlijke patronen kunnen onze leermeesters zijn op het pad naar meer vrijheid en liefde. Deze ongewone situatie brengt vanalles aan het licht en kan ons veel vertellen over onszelf, als we tenminste bereid zijn om te kijken.

PS: Wil je ook leren mindful omgaan met relationele spanning en ergernis? Met moeilijke gedachten en emoties? En bewuster kiezen hoe je wil reageren? Ik ondersteun je hier graag bij. Kijk onder ‘aanbod‘ voor meer info over individuele en groepssessies.