Mindful verliefd ~ Hoe helder blijven als je hormonen op hol slaan

Een blogpost over de liefde. Al jaren is het mijn intentie om erover te schrijven, maar nog nooit durfde ik me eraan wagen. Het meest delicate onderwerp van allemaal. De dood, rouwen, kwetsbaarheid, internetverslaving: allemaal geen probleem. Maar de liefde? Poeh. Waar te beginnen?

Liefde maakt blind. Het is een sterke kracht die vaak ons hele hebben en houwen overhoop haalt. Vooral in de fase van verliefdheid, verliezen we vaak onze helderheid en worden we helemaal meegezogen in euforie (kan plezant zijn) en/of drama (kan pijnlijk zijn). Gelukkig kunnen we weer leren zien. Door ons meer bewust te worden van gedachten, gevoelens en lichamelijke impulsen, van onderliggende behoeften en zelfs van collectieve, culturele invloeden, kunnen we beter inschatten wat er gaande is en wijzere beslissingen nemen.

Diep durven kijken

Mensen zijn complexe wezens. Soms zeggen ons hart en ons verstand het tegenovergestelde. Soms lijkt ons lichaam een geheel eigen willetje te hebben. En dan zijn er ook nog onze diepere behoeften en culturele normen en waarden. Een hele uitdaging om in dit kluwen te kiezen wat het beste voor je is. Maar goed, de eerste stap is om ons bewust te worden van de hele soep:

<3 Gevoelens:
Verliefdheid kan zalig zijn. De euforie, vreugde en extase zijn heerlijk en geven je het gevoel dat je leeft. Helaas is dat meestal niet het hele verhaal. Angst, onzekerheid en twijfel loeren ook vaak om de hoek. Als de ander niet snel genoeg een sms terugstuurt, wordt de angst voor afwijzing aangewakkerd. Als hij niet laaiend enthousiast lijkt als hij ons ziet, komt onzekerheid op. Als je je bewust bent van deze gevoelens en hen bestaansrecht geeft zonder je erdoor te laten meeslepen, is de kans kleiner dat deze situaties in een drama eindigen.

<3 Gedachten:
Wat zich in je hoofd afspeelt, is vaak verbonden met wat je voelt, en omgekeerd. Gedachten en gevoelens beïnvloeden elkaar. Afhankelijk van je gevoel van eigenwaarde, zullen gedachten eerder een zoete of bittere smaak hebben. Bij mij klinkt het vaak als volgt: “Hij gaat me nooit leuk vinden”, “Zie ik er wel goed uit?”, “Ik ben niet belangrijk voor hem”, en variaties daarop. Zulke gedachten zijn vaak geworteld in gevoelens van onzekerheid en angst. Ze zijn de bril waardoor we naar de situatie kijken en kleuren onze ervaring. Heel belangrijk om ons daarvan bewust te worden en niet zomaar alle gedachten aan te nemen als waar. Hoe geloofwaardig ze ook zijn. Wees ook alert voor diepgewortelde overtuigingen zoals “Mensen zijn niet te vertrouwen” of “Ik heb jou nodig om gelukkig te zijn”. Ze zijn vaak zo vertrouwd dat we ze niet eens opmerken als gedachten.

<3 Lichaam:
Ik hoef wellicht niet uit te leggen dat er vanalles in ons lichaam gaande is als we verliefd zijn, als we ons aangetrokken voelen tot iemand, of iets daar tussenin. Fascinerend. Er stroomt adrenaline door ons lijf, hormonen slaan op hol en onze hele biologische huishouding verandert. Er is verlangen en hunkering, soms zo sterk dat het onbedwingbaar lijkt. We zijn uiteindelijk ook maar zoogdieren die zich willen voortplanten. Zelfs wanneer we geen expliciete kinderwens hebben, is er iets in ons systeem dat hierop gericht is. Maar beter om ons daarvan bewust te zijn dan dat te ontkennen. Dat gezegd zijnde, is het niet omdat er een overweldigende lichamelijke impuls is, dat we er ook naar moeten handelen. Dat onderscheidt ons net van andere dieren. We kunnen de impuls opmerken en – zelfs in een fractie van een seconde – beslissen wat we er al dan niet mee doen. Toegegeven, dat is geen sinecure. De lichamelijke component van het liefdesavontuur kan dan ook moeilijk overschat worden. Eros en Thanatos, nietwaar?

En nog iets dieper duiken

<3 Onderliggende behoeften:
Een aspect dat meestal onderbelicht blijft. Behoeften zijn nochtans heel normaal en menselijk, zoals de behoefte aan veiligheid, respect en intimiteit. De uitdaging ligt in het feit dat we vaak vruchteloos op zoek gaan naar de invulling ervan. Zonder het te beseffen, zoeken we op de verkeerde plaats. We hopen bijvoorbeeld dat seks onze nood aan waardering zal invullen, maar bij nader inzien geeft het geen blijvende bevrediging op dat vlak. Het komt er dus op aan om helder te zien waar we precies behoefte aan hebben en wijs te kiezen hoe we daarvoor proberen te zorgen.

Onlangs had ik het er nog met een vriendin over: het besef dat het verlangen naar de aandacht van een man eigenlijk gaat om iets helemaal anders. Onderhuids heeft het eerder te maken met bevestiging willen, erkenning, gezien willen worden. De moeite waard zijn, er toe doen. Een enorme aha-erlebnis. En ontnuchterend. Want hoe moeilijk het ook is om zo’n patroon te doorbreken, eenmaal je het doorziet, voelt het nogal onbevredigend om het verder in stand te houden. Door je bewust te worden van een onbewuste drijfveer, zit je er iets minder in gevangen en ontstaat er meer ruimte om er anders mee om te gaan. Of ben je je tenminste bewust van het feit dat je er gevangen in zit, en dat is toch ook al een stapje naar meer vrijheid. Soms moeten we klein beginnen…

<3 Cultuur:
Last but not least, bepaalt onze culturele omgeving voor een groot stuk wat we denken, voelen en doen. We worden beïnvloed door collectieve normen en waarden, ongeacht of we het ermee eens zijn of niet. Onze cultuur schrijft ons bijvoorbeeld voor dat verliefdheid en passie begerenswaardig zijn en dat het beter is om een relatie te hebben dan alleen te blijven. Er zijn zelfs normen over hoe vaak we seks moeten hebben en hoe dat er dan uit moet zien. Zeker bij jongvolwassenen kan ‘peer pressure’ een sterke impact hebben. Culturele normen sijpelen door in ons bewustzijn en hebben meer invloed dan we denken. De films en series die we bekijken en de boeken die we lezen, spiegelen ons een ideaal voor waar we ons onvermijdelijk aan gaan meten. Door hier rekening mee te houden, kunnen we de vraag stellen: wat wordt ons ingefluisterd door onze (sub)cultuur, en wat willen we nu eigenlijk echt?

Kortom, een hele boterham. Alsof verliefdheid en relaties nog niet gecompliceerd genoeg zijn. De puzzel is wellicht niet eens volledig, maar dit is een voorlopige poging om iets meer helderheid te brengen, zodat we het bos kunnen blijven zien als we weer voor een torenhoge boom staan. Zodat we beslissingen kunnen nemen die het beste zijn voor ons en de ander, liefst ook op lange termijn. Zodat we bewust kunnen kiezen wanneer we ons hoofd erbij moeten houden en wanneer we ons overgeven aan het moment. Zodat we onszelf beter leren kennen en zo ook een diepere relatie met een ander kunnen aangaan. Zodat we kunnen genieten van verliefdheid zonder onszelf erin te verliezen. Zodat we in balans kunnen blijven in de prachtige tumultueuze dans die de liefde is.