The Miracle of Mindfulness

Het is even stil geweest op deze blog. Niet omdat mijn inspiratie op was – no worries 😉 – maar omdat ik er een tijdje tussenuit ben geweest. Negen weken offline, in de prachtige driedimensionale wereld van Zuid-West-Frankrijk. Twee maanden op retraite in Plum Village, een boeddhistisch klooster van Thich Nhat Hanh in de Dordognestreek. Zonnebloemvelden en zonsondergangen. Zucht… heimwee!

Nooit eerder heb ik zoveel verbondenheid, vreugde en gedragenheid mogen ervaren. Mijn hart wordt weer warm als ik eraan terugdenk 🙂 Er heerste een ongelooflijk weldadige energie van vrede, vreugde en liefde. Very touching. Heel voedend ook om samen met honderden anderen mindfulness te beoefenen. Ik kan het iedereen aanraden die diepgaand wil proeven van mindfulness. Je kan bijna heel het jaar door terecht in Plum Village. Best wel niet te lang wachten, want Thich Nhat Hanh is ondertussen al 86 jaar. Al zou je het hem bijlange niet geven met zijn frisse, jeugdige uitstraling.

Glimpjes en sprankeltjes

Waarom beslist een mens om een hele zomer aan zenboeddhisme te gaan doen? Wat maakt dat ik Plum Village verkoos boven een normale strandvakantie? Hm, goeie vraag! Eigenlijk heb ik daar geen pasklaar antwoord op. Ik weet alleen dat iets in mij enorm aangesproken wordt door de beoefening. Wellicht zullen verschillende factoren meespelen, al dan niet bewust, maar onderliggend voel ik een diepe aspiratie om liefde en begrip in mezelf te ontwikkelen. Een open hart en een heldere geest. Om lijden te transformeren en geluk te cultiveren. En dankbaarheid, mededogen, vreugde, verbondenheid, … Een hele waslijst! 🙂 En het wonderlijke is dat al deze dingen daadwerkelijk gebeuren bij het beoefenen van mindfulness. Zij het niet in stijgende lijn, maar met glimpjes en sprankeltjes. En dat is al heel veel, lijkt me.

Wat ik zoal geleerd heb? Wat ik eraan gehad heb? Goh, moeilijk te zeggen… Ik heb bewust leren ademen. Dat vooral. En ik heb beseft hoe cruciaal het is om bewust te ademen. Zolang we onze geest niet getraind hebben om bij de adem te verblijven, kunnen we onze ratelende gedachten en overweldigende emoties ook niet leren hanteren. Concentratie is een enorm belangrijk ingrediënt van de practice. Het begint dus bij de adem. Het heeft heel lang geduurd voor ik dat echt door had. Ik dacht dat bewust ademen veeleer een beginnersoefening was. Een opwarmertje. Maar het is de basis van de beoefening. Oeps! Opnieuw beginnen, dus:

Ik adem in en ik weet dat ik inadem
Ik adem uit en ik weet dat ik uitadem
In…
Uit…

Heel simpel, maar heel diep.

Breathe, my dears!

Als we bewust ademen, leren we zien hoe onze geest werkt. Hoe een gedachte opkomt, hoe deze nieuwe gedachten en gevoelens triggert, en hoe we daarop weer reageren. We leren onszelf beter kennen. Als we een tijdje onze geest gadeslaan, verankerd in de adem, dan kunnen bepaalde patronen duidelijk worden. Soms prettig, soms minder prettig. Maar altijd leerrijk 😉

“Our best friend is a trained mind”, zou de Boeddha ooit gezegd hebben. Een geoefende geest is onze beste vriend. Een geest die niet getraind is, daarentegen, kan onze ergste vijand zijn:
“More than those who hate you,
more than all your enemies,
an untrained mind does greater harm.”
(Dhammapada, Pali canon)

Dat heb ik inderdaad aan den lijve kunnen ondervinden tijdens twee maanden stoppen en ademen. Hoe mijn geest de dingen vaak dramatiseert (niemand vindt me leuk), uitvergroot, herkauwt, becommentarieert, … Heel vermoeiend soms. Maar het goede nieuws is: we kunnen hier iets aan doen. We hoeven niet het slachtoffer te zijn van onze malende, herhalende gedachten. We kunnen onze patronen veranderen en nieuwe patronen creëren. Olé!

Nothing survives without food

In Plum Village gaf Thich Nhat Hanh bijna elke dag een dharmalezing. Eén van de dingen die hij zei, raakte me heel erg: ‘Happiness is a practice’. Geluk is een oefening. Een hele opluchting! We kunnen ons oefenen in gelukkig zijn. Als we ons vaak zwaarmoedig voelen, betekent dat niet dat dat voor de rest van ons leven zo hoeft te zijn. We kunnen ons erin trainen om ‘lichtmoediger’ te worden. Een nieuwe gewoonte creëren. Niet door onze huidige gedachten of gevoelens te onderdrukken of weg te duwen, maar door ze te erkennen en er niet in mee te gaan. Door met nieuwe ogen te leren kijken. Door de conditions of happiness die er al zijn, te leren zien.

Ze noemen dat ook wel de oefening van ‘selective watering’ of selectief water geven. Waar geven we voeding aan? Wat geven we water? Niets overleeft zonder voedsel, ook niet onze liefde, kwaadheid, vreugde en zwaarmoedigheid. Al deze dingen hebben voeding nodig. Denken we bijvoorbeeld gedachten die ons blij maken, kwaad of onzeker? Voeden we onze gevoelens van boosheid, verdriet of twijfel door onze denkpatronen? En zijn we bereid om hiernaar te kijken? “Meditation is taking the time to look deeply,” zei Thây ook regelmatig. Diep kijken naar het schouwspel van ons lichaam en onze geest. Met zachtheid en nieuwsgierigheid. Dat is het begin van innerlijke vrijheid. En die vrijheid is het mirakel van mindfulness.

Ik zou hier nog heel veel over kunnen zeggen, maar dat is voor een volgende keer… 🙂